در سال‌های اخیر استقبال افراد از فعالیت در بازار سرمایه افزایش پیدا کرده است. عده‌ای از افراد به دلایل مختلف از جمله نداشتن تخصص کافی، ترجیح می‌دهند به روش غیر مستقیم در این بازار فعالیت داشته باشند. به همین خاطر به صندوق های سرمایه گذاری مراجعه می‌کنند.
صندوق های سرمایه گذاری نوعی واسطه هستند که گروهی از سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در دارایی‌های مختلف مانند سهام، اوراق قرضه، املاک و مستغلات و سایر اوراق بهادار به آن‌ها مراجعه می‌کنند. از آنجایی که میزان موفقیت این دسته از سرمایه‌گذاران به عملکرد صندوق سرمایه گذاری که انتخاب می‌کنند بستگی دارد، بنابراین آشنایی با ارکان صندوق های سرمایه گذاری اولین قدم برای انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری مطلوب است.
به همین خاطر در این مقاله قصد داریم تا به معرفی ارکان صندوق های سرمایه گذاری بپردازیم. پس حتما تا پایان مقاله همراه ما باشید.
ارکان صندوق های سرمایه گذاری چیست؟
هر صندوق سرمایه گذاری دارای یک مجمع صندوق است، که خود به ارکان اجرایی و نظارتی تقسیم می‌شود.
ارکان اجرایی صندوق‌های سرمایه گذاری عبارتند از:
۱- مدیر صندوق
۲- ضامن نقد شوندگی
۳- کارگزار
۴- مدیر ثبت
۵- بازارگردان
۶- مدیر صندوق سرمایه گذاری
ارکان نظارتی صندوق‌های سرمایه گذاری عبارتند از:
۱- حسابرس
۲- متولی
در ادامه به توضیح هر یک از ارکان صندوق های سرمایه گذاری می‌پردازیم.
مجمع صندوق
مهم‌ترین و تاثیرگذارترین رکن هر صندوق سرمایه گذاری، مجمع صندوق است؛ چرا که وظیفه انتخاب سایر ارکان اجرایی و نظارتی را بر عهده دارد. اعضای مجمع صندوق شامل آن دسته از سهام دارانی می‌شود که دارای بالاترین میزان سهام در آن صندوق سرمایه گذاری هستند.
جلسات مجمع صندوق می‌تواند به پیشنهاد مدیر صندوق، متولی یا سرمایه گذاران حاضر در مجمع تشکیل شود.
تنظیم و تصویب اساسنامه و امیدنامه هر صندوق سرمایه گذاری نیز در مجمع صندوق انجام می‌گیرد.
مدیر صندوق سرمایه گذاری
مدیر صندوق سرمایه گذاری در واقع نماینده صندوق در برابر مراجع قضایی، ادارات دولتی و خصوصی، سرمایه گذاران و اشخاص حقیقی و حقوقی است. طبق مقررات سازمان بورس کشور، انتخاب مدیر صندوق از میان اعضای حاضر در مجمع صندوق سرمایه گذاری و نهادهای مالی دارای مجوز انجام می‌شود.
نکته: تجربه و مهارت بالای مدیران صندوق می‌تواند عامل بسیار مهمی در میزان موفقیت یک صندوق سرمایه گذاری باشد.
علاوه بر نمایندگی صندوق، از دیگر وظایف مدیر صندوق سرمایه گذاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت پرتفوی صندوق
- انتخاب کارگزار صندوق
- ثبت و نگهداری از رویدادهای مالی صندوق
- تهیه نرم افزارها و سخت افزارهای مورد نیاز برای صندوق سرمایه گذاری
- کمک گرفتن از راهنمایی‌های کارشناسان متخصص
- انتخاب اشخاص حقیقی خبره در حوزه سرمایه گذاری صندوق
با توجه به اهمیت بالای نقش مدیر در صندوق سرمایه گذاری، نام او در امیدنامه صندوق ذکر می‌شود.
ضامن نقد شوندگی
شخصی که به عنوان ضامن نقد شوندگی در یک صندوق سرمایه گذاری فعالیت دارد، باید در مواقعی که بودجه صندوق دچار کسری شده است میزان نقدینگی مورد نیاز صندوق را از منابع مالی مختلف تامین کند.
از دیگر مسولیت‌های مهم ضامن نقد شوندگی، ارائه تضمین به سرمایه گذاران برای مراقبت از اصل سرمایه، تامین حداقل سود برای یک دوره تعیین شده و پرداخت سود مربوط به هر دوره به سرمایه گذاران است.
بنابراین سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند آن دسته از صندوق های سرمایه گذاری را انتخاب کنند که ضامن نقد شوندگی دارند.
کارگزار
انجام معاملات بازار سرمایه بر عهده کارگزار صندوق سرمایه گذاری است. انتخاب کارگزار صندوق بر عهده مدیر صندوق سرمایه گذاری و از میان کارگزاران دارای مجوز در سازمان بورس و اوراق بهادار است.
تمام صندوق‌های سرمایه گذاری باید حداقل یک کارگزار داشته باشند.
مدیر ثبت
مدیر ثبت یکی از ارکان اصلی صندوق های سرمایه گذاری بزرگ است که مسئولیت اجرای درخواست‌های سهامداران برای صدور و ابطال در چارچوب مقررات و اساسنامه صندوق سرمایه گذاری را بر عهده دارد. به همین خاطر آن دسته از شعبی که سرمایه گذاران می‌توانند با مراجعه به آن‌ها فرایند صدور و یا ابطال را انجام دهند از طریق مدیر ثبت اعلام می‌شود.
حسابرس
حسابرس شخصی است که ابتدا به عنوان گزینه‌ای پیشنهادی از سوی متولی صندوق سرمایه گذاری و از میان انواع موسسات حسابرسی مورد اعتماد یا تایید صندوق معرفی می‌شود و در صورت تایید مجمع صندوق، انتخاب می‌شود.
بنا بر اساسنامه صندوق های سرمایه گذاری، صورت‌های مالی فعالیت آن‌ها در دوره‌های سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه و سالانه منتشر می‌شود و در انتهای هر یک از این دوره‌ها، مدیر صندوق آن‌ها را تهیه و به حسابرس ارائه می‌دهد. بنابراین مسئولیت حسابرسی و بررسی صورت‌های مالی هر صندوق سرمایه گذاری بر عهده حسابرس آن است.
یکی از مهم‌ترین مسولیت‌های هر حسابرس، ارائه پیشنهاد یا انتقاد در رابطه با صورت‌های مالی صندوق‌های سرمایه گذاری است. علاوه بر این، مسئولیت تهیه گزارش‌های حسابرسی شش ماهه و یک ساله بر عهده حسابرس صندوق است. این گزارش‌ها باید طبق استانداردهای حسابرسی و استانداردهای ملی حسابداری منتشر شوند.
متولی
متولی صندوق سرمایه گذاری شخصی است که مورد اعتماد سهامداران است و توسط مجمع صندوق انتخاب می‌شود. به عبارت دیگر، متولی کسی است که مورد تایید سازمان بورس اوراق بهادار است و به عنوان نماینده سرمایه گذاران در صندوق سرمایه گذاری حضور دارد.
مسئولیت نظارت بر تمام ارکان صندوق های سرمایه گذاری بر عهده متولی است. علاوه بر این، متولی صندوق سرمایه گذاری دارای مسئولیت‌های زیر است:
- انتشار اطلاعات مربوط به صندوق سرمایه گذاری از جانب مدیر
- ارائه گزارش به مراجع ذی صلاح در صورت تخلف هر یک از ارکان صندوق های سرمایه گذاری
- ارائه گزارش‌های حسابرسی از طرف حسابرس به مجمع صندوق سرمایه گذاری
بازارگردان
در صندوق‌های قابل معامله یا Exchange-traded fund) ETF) ، شخصی به نام بازارگردان وجود دارد که جایگزین ضامن نقد شوندگی است؛ به عبارت دیگر، در هنگامی که واحدهای سرمایه گذاری خریدار یا عرضه کننده‌ای نداشته باشند، بازارگردان اقدام به جبران این موضوع می‌کند و اصطلاحاً صف را می‌شکند. بنابراین بازارگردان شخصی است که وظیفه به تعادل رساندن عملکرد صندوق سرمایه گذاری در بازار سرمایه را بر عهده دارد.
بیشتر بخوانید: صندوق سرمایه گذای مبتنی بر سکه و طلا
مدیر سرمایه گذاری
یکی دیگر از ارکان صندوق های سرمایه گذاری، مدیر سرمایه گذاری است که مسئولیت سرمایه گذاری بر روی سرمایه‌های جمع شده در دارایی‌هایی که به سود سهامداران باشد را بر عهده دارد. این دارایی‌ها انواع مختلفی دارند که می‌توان از آن جمله به سهام، اوراق بهادار و سپرده‌های بانکی اشاره کرد.
۹ ویژگی یک صندوق سرمایه گذاری خوب
اکنون که با ارکان صندوق های سرمایه گذاری آشنا شدیم، می‌خواهیم ببینیم برای انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید به چه نکاتی توجه کنیم.
ویژگی‌های یک صندوق سرمایه گذاری خوب عبارتند از:
۱- تنوع بخشی
یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید دارایی‌های متنوعی را تحت پوشش قرار دهد؛ چرا که این موضوع منجر به ریسک پذیری بیشتر و کاهش تأثیر دارایی‌های ضعیف می‌شود.
۲- کارمزد پایین و مناسب
اگر صندوق‌های سرمایه گذاری کارمزد پایینی را از سرمایه گذاران دریافت کنند، افراد بیشتری برای سرمایه گذاری در آن‌ها ترغیب می‌شوند. بنابراین یک صندوق سرمایه‌گذاری خوب باید کارمزد پایینی را از سهامداران دریافت کند.
۳- مدیریت حرفه‌ای
یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید توسط مدیران صندوق با تجربه و ماهر مدیریت شود. بنابراین هنگام انتخاب صندوق سرمایه گذاری، میزان سابقه و تجربه مدیر آن را در نظر بگیرد. چرا که رکن اصلی و اساسی یک صندوق سرمایه گذاری مدیر صندوق است.
۴- استراتژی سرمایه گذاری واضح و روشن
یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید استراتژی و اهداف سرمایه گذاری روشنی داشته باشد تا سرمایه گذاران بتوانند با آگاهی نسبت به سرمایه گذاری در آن صندوق اقدام کنند.
۵- شفافیت
از مهم‌ترین ویژگی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری خوب، ارائه گزارش‌های منظم و دقیقی به سرمایه گذاران است؛ از جمله اطلاعاتی در مورد عملکرد، میزان و نوع دارایی‌ها و هزینه‌های صندوق.
۶- نقدینگی مناسب
یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید بدون زیان دیدن دارایی‌های صندوق، نقدینگی مناسبی برای بازخریدها فراهم کند.
۷- مدیریت ریسک قوی
از ویژگی‌های مهم و تاثیرگذار یک صندوق سرمایه گذاری خوب، توانایی مدیریت ریسک قوی است؛ آن دسته از صندوق‌های سرمایه گذاری که از این ویژگی برخوردار هستند، می‌توانند زیان‌های احتمالی را به حداقل برسانند.
۸- سابقه عملکرد خوب
یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه گذاری دارای تاریخچه و سابقه‌ای قوی و قابل دفاع باشد.
۹- دارای تناسب با اهداف سرمایه گذار
یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید با اهداف مالی و میزان ریسک مورد نظر سرمایه گذار هماهنگ باشد.
کلام پایانی
صندوق‌های سرمایه گذاری مرجعی قابل اعتماد و کارآمد هستند که سهامداران برای فعالیت در بازار سرمایه به سراغ آن‌ها می‌روند. این صندوق‌ها دارای ارکان مختلف حقیقی و حقوقی هستند؛ ارکانی که هر یک مسئولیت مهم و تاثیرگذاری را بر عهده دارند. به همین خاطر ما در این مقاله به توضیح انواع ارکان صندوق های سرمایه گذاری پرداختیم تا در صورت تمایل برای حضور در بازار سرمایه، بتوانید تصمیم‌گیری آگاهانه و موفقی داشته باشید.
