پولکادات (Polkadot)؛ معرفی شبکه پولکادات و کاربردهای آن و توکن DOT

امروزه رمزارزهای بسیار زیادی عرضه شده‌اند که هر کدام هدف خاصی را دنبال می‌کنند. یکی از پروژه‌هایی که اهداف جالب و البته جاه‌طلبانه‌ای در سر دارد پولکادات است. پروژه پولکادات می‌خواهد یک شبکه گسترده را به همراه ارتباطاتی پایدار برای بلاک چین‌ها ایجاد کند تا یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این تکنولوژی رفع شود.

توکن DOT طی دو سال گذشته رشد خوبی را تجربه کرده است و این می‌تواند نشان از استقبال فعالان کریپتو کارنسی از پروژه Polkadot باشد. برخی این پروژه را رقیب اتریوم دانسته و برخی آن را پایه‌گذار بسیاری از تحولات غیرمتمرکز می‌نامند.

شبکه پولکادات چیست؟

پولکادات (Polkadot) به وجود آمده است تا شبکه‌های بلاک چین مختلف را به هم متصل کند. در حقیقت بلاک چین‌ها به صورت جداگانه اداره می‌شوند و همیشه ارتباط بین آن‌ها یک چالش و نقطه ابهام برای توسعه‌دهندگان بوده است. حالا پولکادات این وظیفه مهم را به عهده گرفته است. به خاطر نقش خاص و قابلیت اتصال به سایر بلاک چین‌ها پولکادات را با نام شبکه چند زنجیره‌ای نیز معرفی می‌کنند.

به طور کلی پولکادات می‌خواهد کانال‌های ارتباطی متنوعی بین شبکه‌ها و بلاک چین‌ها ایجاد کند. اقدامات تیم توسعه پولکادات می‌تواند باعث تحقق اهداف بزرگی مثل توسعه هر چه بیشتر برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps)، عدم نیاز به فرایندهای پرهزینه استخراج و گسترش قراردادهای هوشمند شود. همچنین پولکادات یکی از پروژه‌هایی است که به پیشرفت وب ۳.۰ کمک خواهد کرد.

خالق و تیم توسعه پولکادات

گوین وود (Gavin Wood) یکی از بنیان‌گذاران و مدیران ارشد سابق تیم توسعه اتریوم، خالق Polkadot است. او مدیر شرکت پریتی تکنولوجیز (Parity Technologies) است که مسئولیت توسعه و پشتیبانی پولکادات را برعهده دارد. گوین وود ریاست انجمن وب ۳.۰ را نیز قبول کرده که هدف آن توسعه اینترنت غیرمتمرکز است.

ساختار Polkadot

بسیاری از رمزارزها طراحی شده‌اند تا مشکلات دنیای حقیقی را رفع کنند اما پولکادات برای رفع مشکلات بلاک چین به وجود آمده است. یکی از مشکلات مهمی که پولکادات در رفع آن می‌تواند تاثیرات بسیار زیادی داشته باشد، مقیاس پذیری (Scalability) است.

پولکادات با استفاده از فناوری شاردینگ (Sharding) تراکنش‌ها را در زنجیره‌های موازی تقسیم کرده و حجم پردازش را کاهش می‌دهد. قدرت پردازش موازی باعث کاهش بار شبکه و افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها خواهد شد. این قابلیت با استفاده از ویژگی پاراچین (Parachain) عملی می‌شود. پاراچین مخفف عبارت زنجیره‌های موازی (Parallelized Chains) است.

دیگر مشکل مهم بلاک چین انزوا (Isolation) است. پولکادات دارای ویژگی ریلی چین (Relay Chain) است. این ویژگی قابلیت اتصال بلاک چین‌ها به پولکادات را فراهم می‌کند. همچنین پولکادات ویژگی بریج چین (Bridge Chain) را نیز دارا است. این ویژگی پولکادات را قادر می‌سازد تا اتصال زنجیره‌هایی که از پروتکل گاورننس (Governance) پشتیبانی می‌کنند را در این شبکه انجام دهد.

پروتکل گاورننس در پولکادات

گاورننس (governance) به معنای حاکمیت است. پولکادات با استفاده از الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) امنیت شبکه را تامین کرده و اجماع شبکه را انجام می‌دهد. بنابراین کاربران با ذخیره توکن DOT به یک نود در شبکه تبدیل می‌شوند که به تایید و پردازش تراکنش‌ها خواهند پرداخت. این نودها با عبارت اعتبارسنج (validator) شناخته می‌شوند. همچنین گره‌هایی به نام ادغام‌کننده‌ها (Collator) در شبکه پولکادات وجود دارد که وظیفه آن‌ها حفظ زنجیره پاراچین‌ها است. در نهایت نود‌های صلاحیت‌سنج  (Nominator) و انتخاب‌کننده (Fishermen) اعتبارسنج‌های مناسب را برمی‌گزینند و امنیت شبکه را تامین می‌کنند.

فرایند اجماع شبکه Polkadot به صورتی طراحی شده است که نودها امکان اعلام نظر و مشارکت در رای‌گیری‌ها را دارند. بدین ترتیب اعضای جامعه و سرمایه‌گذاران تمام فرایندها را هدایت خواهند کرد و حاکمیت شبکه را به دست می‌گیرند. یکی از نمونه‌های این موضوع افزایش ۱۰۰ برابری توکن‌های پولکادات بود. حدود یک سال پیش نظرسنجی پیرامون افزایش توکن‌ها انجام شد و نودهای شبکه به ۱۰۰ برابر شدن تعداد واحدهای این رمزارز رای دادند.

توکن DOT

ارز دیجیتال دات (DOT) توکن رسمی شبکه پولکادات است. این ارز دیجیتال طی دو سال گذشته توانست رکوردهای صعودی خوبی را به ثبت برساند اما هیچگاه یک رمزارز هیجانی یا پر نوسان نبوده است. توکن DOT سه هدف کلی حاکمیت، سپرده‌گذاری و پرداخت را دنبال می‌کند.

حاکمیت

دارندگان توکن DOT کنترل کاملی روی شبکه خواهند داشت. در بسیاری از شبکه‌ها ساختارهای تعیین کارمزد و تغییرات شبکه در اختیار تیم توسعه است یا به صورت توافقی بین تیم توسعه و اعضای جامعه تعیین می‌شود. دارندگان توکن DOT می‌توانند الگوریتم‌های تعیین کارمزد، اصلاحات شبکه و فرایندهای حذف یا اضافه شدن پاراچین را به طور کامل و به صورت مشارکتی مدیریت کنند.

سپرده‌گذاری

سپرده‌گذاران توکن DOT با استفاده از الگوریتم اثبات سهام (PoS) در فرایند اجماع شبکه شرکت می‌کنند. بدین ترتیب امنیت شبکه توسط سرمایه‌گذاران تامین می‌شود.

پرداخت

شبکه پولکادات به دارندگان توکن DOT و افرادی که میزان فعالیت بالایی در شبکه دارند، پاداش‌هایی اعطا می‌کند. این پاداش‌ها به صورت توکن DOT است. برای اضافه شدن پاراچین‌های جدید نیز باید توکن DOT به شبکه اضافه شود.

تعداد کل توکن‌های شبکه پولکادات ۱۰ میلیون واحد است که ۵ میلیون طی عرضه اولیه ارائه شده است. ۳ میلیون از توکن‌های دات برای توسعه وب ۳.۰ اختصاص داده شده و ۲ میلیون دیگر در مشارکت‌های قبل از راه‌اندازی شبکه به کاربران اعطا شده است.

بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند احتمالا پولکادات نیز به مانند اتریوم عرضه سالیانه و خارج از برنامه را برای کنترل قیمت توکن DOT و تشویق سرمایه‌گذاران برای مشارکت در اجماع شبکه طراحی کند.

عرضه اولیه توکن DOT در سال ۲۰۱۷ انجام شد و قیمت ابتدایی هر واحد تنها 0.109 اتریوم بود. قیمت اتریوم در آن زمان ۳۲۰ دلار بود و ۵ میلیون توکن در دسترس متقاضیان قرار گرفت. در نهایت ارزش مالی سرمایه‌های جذب شده حدود ۱۵۰ میلیون دلار تخمین زده شد.

تاثیر پولکادات بر توسعه پروژه‌های دیفای

برنامه‌های غیرمتمرکز مالی به ادغام شبکه‌ها، ایجاد تعامل و کانال‌های ارتباطی و انتقال اطلاعات بین بلاک چین‌ها نیاز دارند. Polkadot یک بستر مناسب برای توسعه پروژه‌های دیفای (DeFi) است. طی برآورد‌های صورت گرفته نزدیک به ۳۵۰ پروژه غیرمتمرکز از قابلیت‌های پولکادات برای اجرای برنامه خود بهره گرفته‌اند.

پولکادات و اتریوم ۲.۰؛ رقابتی چراغ خاموش

اتریوم ۲.۰ (Ethereum 2.0) نیز بر پایه فرایند اثبات سهام اجماع طراحی شده است. همچنین اتریوم ۲.۰ به مانند Polkadot از شاردینگ برای حل مشکل مقیاس پذیری استفاده خواهد کرد. سایر شباهت‌های این دو شبکه و البته سوابق همکاری گرین وود با تیم توسعه اتریوم سبب شده تا بسیاری پولکادات را رقیب اتریوم ۲.۰ بدانند. گرچه این دو شبکه هیچ وقت چنین مواضعی نسبت به هم نداشته‌اند و در جنبه‌های بسیاری تفاوت بنیادین دارند، اما احتمالا در آینده نزدیک شاهد رقابت این دو بستر برای جذب توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز خواهیم بود.

دستاوردهای پولکادات

پولکادات از سال ۲۰۲۰ کار خود را شروع کرده است و عمر توکن DOT نزدیک به ۲ سال است. طی این مدت توکن این شبکه به جمع ۱۰ رمزارز مهم دنیا کریپتو کارنسی پیوسته و ارزش بازار آن به ۱۸ میلیارد دلار در روزهای اوج قیمت رسیده است. ایجاد روش‌های جدید برای ساخت توکن در بستر پولکادات و افزایش عرضه از دیگر دستاوردهای مهم این پروژه است.

همان طور که ذکر شد نزدیک به ۳۵۰ پروژه فعال به کمک Polkadot راه‌اندازی شده‌اند که در بین تمامی بسترهای خدماتی یک رکورد محسوب می‌شود. این پروژه توسط آژانس کوتو (Koto Agancy) طراح شده است و از برنامه بونتی برند پولکادات (Bounty Brand Polkadot) برای جذب سرمایه‌گذاران بیشتر استفاده شده است.

جمع‌بندی

پولکادات جزو آن دسته از پروژه‌هایی است که در آینده حرف‌های بیشتری برای گفتن خواهد داشت. همان طور که اتریوم توانست با تمرکز بر روی برنامه‌های غیرمتمرکز جایگاه ویژه‌ای برای خود دست و پا کند، احتمالا پولکادات هم در سال‌های آتی بتواند اتفاقات مهمترین را در جامعه بلاک چین رقم بزند.

یادمان نرود که عمر این پروژه نزدیک به دو سال بوده و مغز متفکر آن سابقه حضور طولانی‌مدت در تیم توسعه اتریوم را داشته است. بنابراین چندان بعید نیست که در سال‌های آتی در زمینه گسترش بستر خدمات غیرمتمرکز یا کسب جایگاه مهمترین رمزارز پس از بیت کوین، به رقابت با اتریوم بپردازد. حرف و حدیث‌ها پیرامون وضعیت آینده این پروژه بسیار زیاد است و همین موضوع نشان‌دهنده جذابیت بسیار بالای پروژه Polkadot برای توسعه‌دهندگان بلاک چین است.