پس از اتریوم، شبکه‌های مختلفی طراحی شدند تا از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز میزبانی کنند. هر شبکه تلاش می‌کند قابلیت‌ها و خدمات جدیدی را به توسعه‌دهندگان ارائه دهد. شبکه تزوس یکی از بسترهای نسبتا قدیمی توسعه قراردادهای هوشمند بوده که در سال‌های اخیر کارنامه موفقی داشته است.
از ویژگی‌های جالب این شبکه می‌توان به روش اجماع دموکرات، کیف‌پول اختصاصی، قراردادهای همکاری با برندهای مشهور و البته تیم توسعه خوش سابقه اشاره کرد.
شبکه تزوس چیست؟
شبکه Tezos بستری برای اجرای قراردادهای هوشمند و تراکنش‌های همتا به همتا (Peer to Peer) است. بسیاری از توسعه‌دهندگان این شبکه را برای طراحی و اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) انتخاب می‌کنند. از این جهت می‌توان شبکه تزوس را رقیبی برای اتریوم دانست.
یکی از نکات برجسته پیرامون بلاک چین تزوس استفاده از مکانیسم «خود اصلاحی» است. به کمک این ویژگی دیگر نیازی به ایجاد فورک یا تشکیل شبکه‌ای جدید برای رفع ایرادات فعلی نخواهد بود. در واقع شبکه به طور پیوسته مشکلات و نواقص را بررسی و آن‌ها را رفع می‌کند. این قابلیت سبب ارتقا کیفیت شبکه در گذر زمان خواهد شد. بدین منظور تزوس از فناوری‌های حاکمیت درون‌شبکه‌ای استفاده می‌کند. دارندگان توکن بومی شبکه تزوس می‌توانند فرایندها و اصلاحات را پیشنهاد داده و تایید کنند.
اهداف شبکه تزوس
در همان ابتدا تیم توسعه تزوس ۴ هدف کلی را برای این شبکه مشخص کرده‌اند. آن‌ها با بررسی رمزارزهای معروفی مثل بیت کوین و اتریوم این مشکلات را شناسایی کرده بودند و تلاش می‌کنند تا آن‌ها را رفع کنند.
اولین هدف جلوگیری از فورک شدن شبکه است. به اعتقاد تیم توسعه تزوس، فورک شدن سبب به هم خوردن یکپارچگی جامعه رمزارز می‌شود و ناهماهنگی‌های زیادی را به وجود می‌آورد.
هدف دوم استفاده از روش‌های اجماعی پیشرفته‌تر نسبت به گواه اثبات کار (PoS) است. بسیاری از کارشناسان معتقدند این الگو می‌تواند شبکه را به سمت تمرکزگرایی سوق دهد.
تیم تزوس کدهای شبکه بیت کوین را برای اجرای قراردادهای هوشمند نامناسب می‌داند. هدف سوم این گروه ایجاد اصلاحاتی در این بخش بوده است. در نهایت هدف چهارم تیم توسعه تزوس برقراری امنیت بیشتر در این شبکه نسبت بلاک چین بیت کوین است.
تیم توسعه شبکه تزوس
آرتور برایتمن (Arthur Breitman) در سال ۲۰۱۴ شبکه Tezos را تاسیس کرد. او که با نام مستعار L.M. Goodman شناخته می‌شود در زمینه ریاضیات کاربردی و علوم کامپیوتر تحصیل کرده است. برایتمن سابقه کار در Google X را داشته و در شرکت Goldman Sachs نیز به عنوان تحلیلگر فعالیت کرده است.
او برای تاسیس شبکه تزوس از همسرش، کاتلین بریتمن (Kathleen Breitman)، کمک گرفت. کاترین نیز در شرکت‌های حوزه تکنولوژی سوابق کاری برجسته‌ای دارد.
رایان جسپرسن (Ryan Jespersen) یکی دیگر از اعضای اولیه تیم توسعه شبکه تزوس است. از سرمایه‌گذاران مطرح این پروژه نیز می‌توان به تیم درپر (Tim Draper) و موسسه وینکلوس (Winklevoss) اشاره کرد.
توکن XTZ
توکن XTZ رمزارز بومی شبکه تزوس است. از این ارز دیجیتال برای مشارکت در تصمیمات و فرایندهای حاکمیتی شبکه استفاده می‌شود. دارندگان و استیک‌کنندگان این رمزارز حق رای خواهند داشت. به علاوه توسعه‌دهندگان و شرکای این شبکه در ازای ارائه خدمات، رمزارز Tezos دریافت خواهند کرد.
کل عرضه این توکن حدود ۸۸۸ میلیون واحد خواهد بود که به تدریج در دسترس کاربران و استیک‌کنندگان قرار می‌گیرد. قیمت توکن XTZ در حال حاضر حدود 3.78 دلار است اما در اکتبر ۲۰۲۱ تا 6.5 دلار نیز رسیده است. عرضه اولیه این رمزارز در سال ۲۰۱۷ انجام شد که نتایج حیرت‌انگیزی داشت. در ICO رمزارز Tezos حدود 232 میلیون دلار سرمایه جذب شد که یک رکورد فوق‌العاده در کریپتو کارنسی محسوب می‌شود.
صرافی‌های بسیار زیادی توکن XTZ را لیست کرده‌اند که از مهمترین‌ها می‌توان به بایننس (Binance)، کوین بیس (CoinBase) و هیوبی (Huobi) اشاره کرد. همچنین کیف‌پول‌های نرم‌افزاری تراست ولت (TrustWallet) و اکسوداس (Exodus) از رمزارز Tezos پشتیبانی می‌کنند. برای ذخیره این ارز دیجیتال در کیف‌پول‌های سخت‌افزاری نیز می‌توان از ولت لجر (Ledger) استفاده کرد.
ساختار شبکه تزوس
همان طور که ذکر شد شبکه Tezos میزبان برنامه‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند است. قراردادهای هوشمند در این شبکه با زبان میکلسون (Michelson) طراحی می‌شوند. روش اجماع در این شبکه گواه اثبات سهام (PoS) است.
یکی دیگر از ویژگی خاص این شبکه امکان تعیین نماینده برای هر نود است. به همین دلیل روش اجماع شبکه تزوس را اثبات سهام نمایندگی (Delegated Proof of Work) می‌نامند. این الگو توسط دنیل لریمر (Daniel Larimer) طراحی شد. این روش به اعضای شبکه اختیارات قابل توجهی اعطا می‌کند. با توجه به مزایای فراوان DPoS در سال‌های گذشته از این روش برای توسعه شبکه‌های مختلفی مثل سولانا و ترون استفاده شده است.
شبکه تزوس یک قابلیت ویژه برای نودها در نظر گرفته است. تعیین نماینده در این شبکه اختیاری خواهد بود. به همین دلیل برخی‌ها از عبارت Liquid Proof of Stake برای بیان الگوی اجماع این شبکه استفاده می‌کنند. در سایر بلاک چین‌ها، تعیین نماینده اجباری است و نودها نمی‌توانند به صورت مستقل عمل کنند. تعداد نمایندگان در شبکه تزوس حدود ۸۰۰۰ نود است. این نودها باید در فرایند بیکینگ (Baking) مشارکت کنند. بیکینگ عملیات ساخت بلاک جدید در شبکه Tezos است.
محصولات شبکه Tezos
شبکه تزوس یک کیف پول و یک بستر ایجاد و مدیریت قرارداد هوشمند را به عنوان سرویس در اختیار کاربران قرار داده است.
کیف پول تزوس
برای استفاده از قابلیت‌های بلاک چین تزوس باید حد مشخصی از توکن XTZ را خریداری و نگهداری کنید. گرچه کیف‌پول‌های مختلفی از این رمزارز پشتیبانی می‌کنند اما تیم توسعه تزوس یک کیف پول رسمی برای ذخیره رمزارز Tezos طراحی کرده است. کدهای دستوری توسعه این کیف پول از طریق صفحه گیت هاب در دسترس خواهد بود.
سرویس بیلد
سرویس بیلد (Build) برای ساخت و ایجاد قرارداد هوشمند طراحی شده است. این سرویس دارای سه مرحله راه‌اندازی شبکه با تزوس کلاینت (Tezos Client)، ساخت اسمارت کانترکت با زبان لیگو (Ligo) و در نهایت ایجاد قرارداد هوشمند به کمک اسمارت پای (SmartPy) است. همچنین شبکه تزوس یک پکیج آموزشی رایگان جهت یادگیری زبان لیگو آماده کرده است.
همکاری‌های شبکه تزوس
شبکه Tezos قابلیت‌های بسیار زیادی دارد. به همین دلیل پلتفرم‌های مختلفی تلاش می‌کنند تا قرارداد همکاری با این بستر امضا کنند. بسیاری از شرکت‌ها مثل اینترپاپ (Interpop) توکن‌های NFT خود را در این شبکه توسعه داده‌اند. کمپانی مشهور مک‌لارن (McLaren Racing) توکن‌ها هوادارای خود را در این بستر بلاک چین طراحی و اجرا کرده است. تیم فرمول ۱ ردبول ریسینگ (Red Bull Racing) و گروه وان‌آف (OneOf) نیز از شبکه تزوس برای توسعه توکن NFT استفاده کرده‌اند.
قابلیت‌های شبکه Tezos محدود به NFTها نیست. این شبکه با شرکت تریب (Tribe) قرارداد همکاری جهت آموزش طراحی اپلیکیشن به دانشجویان سنگاپوری امضا کرده است. همچنین دانشگاه کانکوک کره (Konkuk) دوره‌های بلاک چین را به کمک شبکه Tezos برگزار می‌کند. بانک بی‌تی‌جی برزیل (BTG Pactual) نیز برای عرضه اوراق بهادارش از بلاک چین تزوس کمک خواهد گرفت.
جمع‌بندی
شبکه تزوس بستری مناسب برای توسعه و اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز است. دارندگان توکن بومی این شبکه می‌توانند در فرایندهای تصمیم‌گیری و اصلاح شبکه شرکت کنند. به کمک توکن XTZ می‌توان از ایجاد فورک‌های جدید جلوگیری کرد. تا امروز توکن‌های NFT و برنامه‌های آموزشی مختلفی در این شبکه توسعه داده شده‌اند. کیف‌پول و سرویس بیلد تزوس مهمترین محصولات این شبکه محسوب می‌شوند. با توجه به قابلیت‌های و سابقه نسبتا درخشان بلاک، انتظار می‌رود در سال‌های آتی نیز رشد تدریجی بلاک چین تزوس ادامه داشته باشد.
